- περιβολή
- η, ΝΜΑ [περιβάλλω]η ενέργεια και το αποτέλεσμα τού περιβάλλω και περιβάλλομαι, περίφραξη, περιτριγύρισμα (α. «η περιβολή τού κτήματος με τοίχο» β. «η περιβολή τού οχυρού με τάφρο»)νεοελλ.φρ. α) «περιβολή κρυστάλλου»(ορυκτ.) σύνηθες και χαρακτηριστικό σχήμα με την μορφή τού οποίου κρυσταλλώνεται μια ουσίαβ) «έριδα περιβολής» σφοδρή διαμάχη ανάμεσα στον παπισμό και στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τα τέλη τού 11ου αιώνα και τις αρχές τού 12ου που άρχισε με μια αμφισβήτηση για την παροχή αξιωμάτων στους επισκόπους και ηγουμένους που αρχικά έπαιρναν από τον αυτοκράτορα τα σύμβολα τής επισκοπικής τους εξουσίας, δηλαδή την επισκοπική ράβδο και το δακτύλιο, αρχή στην οποία αντιτάχθηκαν ορισμένοι πάπες με κοσμοκρατορικές και παποκαισαρικές τάσεις, οι οποίοι αγωνίστηκαν δυναμικά και τελικά, με το κονκορδάτο τής Βορματίας το 1122, συμφωνήθηκε να δίνει ο πάπας τα επισκοπικά σύμβολα και ο αυτοκράτορας το σκήπτρονεοελλ.-μσν.εκκλ. η εγκατάσταση επισκόπου στο αξίωμά του με την παροχή σε αυτόν τού δακτυλίου και τής ποιμαντορικής ράβδουνεοελλ.-αρχ.1. αυτό με το οποίο περιβάλλεται κανείς, περίβλημα, σκέπασμα2. αυτό που περιβάλλει, που σκεπάζει, που ντύνει το σώμα και κάποτε χρησιμοποιείται ως διακριτικό μιας τάξης, αρχής ή εξουσίας, ένδυμα, ενδυμασία, στολή, φορεσιά («παρουσιάσθη πρὸ τοῡ βασιλέως ἐν ἐπισήμῳ περιβολῇ», Αρρ.)3. φρ. «εν αδαμιαίᾳ περιβολή» — χωρίς ρούχα, ολόγυμνοςαρχ.1. επίθεση επιδέσμου2. περίπτυξη, εναγκαλισμός3. περίβολος, περιτοίχισμα, περίφραγμα, φραγμός4. τα τείχη μιας πόλης5. περίπλους6. περιφραγμένος χώρος7. έκταση, μέγεθος, βαθμός («ἐξανθήματα σμικρὰ καὶ οὐκ ἀξίως τῆς περιβολῆς τῶν νοσημάτων», Ιπποκρ.)8. (ρητ.) η μορφή τού λόγου, η λεκτική καλλιέπεια, το ύφος9. (σχετικά με λόγο) διεξοδική ανάπτυξη, μακρολογία, απεραντολογία10. περιφέρεια, γύρος («μείζω τὴν περιβολὴν ἀναγκάσειν ποιεῑσθαι» — να κάνει μεγαλύτερο γύρο, Θουκ.)11. τάση για κτήση, επιδίωξη, έφεση12. η υπόθεση, το περιεχόμενο θέματος, ο σκοπός13. φρ. «ἐνιαυσία περιβολὴ χλαμύδος» — εξουσίας, απόκτηση αξιώματος για ένα έτος.
Dictionary of Greek. 2013.